Publicatiedatum 02-04-2025 | 10:47
Duncan de Fey

Door heel Nederland meten scholieren fijnstof en stikstofdioxide (NO₂) . Dit doen ze in het project ‘Scholieren meten luchtkwaliteit’ van GLOBE Nederland. Op 25 november 2024 ging het project feestelijk van start op het Kandinsky College in Nijmegen. Met hun metingen dragen de scholieren bij aan Samen Meten. Ook vullen ze zo de gegevens van vaste meetstations en satellietdata van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en het KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) aan.

Fijnstofonderzoek op de fiets

Een van de deelnemers is Liene Driessen, leerling van het Kandinsky College. Voor haar profielwerkstuk gebruikt zij een snuffelfietssensor: een meetkastje dat tijdens het fietsen fijnstof meet. “Ik onderzoek de luchtkwaliteit langs twee routes: één met veel verkeer en één door het bos. Daarbij kijk ik ook naar factoren zoals wind, tijdstip en weersomstandigheden.”

De sensor levert data op die voor onderzoek wordt gebruikt en maakt luchtvervuiling thuis zichtbaar. “Mijn ouders waren de haard aan het stoken. Ik had al gezegd dat dit veel fijnstof veroorzaakt, maar daar deden ze niks mee. Toen we een rondje gingen wandelen, nam ik mijn fijnstofsensor mee. Zodra ik buiten kwam sloeg de sensor meteen rood uit. Ik had gelijk!”

Waarom zoveel meten?

De luchtkwaliteit kan per buurt enorm verschillen. Verkeer, industrie en houtkachels dragen allemaal bij aan deze verschillen. De extra metingen van de leerlingen maken het net als de andere Samen-Meten-data mogelijk om de luchtkwaliteit op lokaal niveau gedetailleerder in kaart te brengen.

Scholieren kunnen bijvoorbeeld een snuffelfietssensor ophangen op het schoolplein, waar ze dagelijks samenkomen. Deze meetpunten verschijnen op het Samen Meten-dataportaal en laten zien hoe de luchtkwaliteit daar is. Daarnaast meten de scholieren met snuffelfietsen langs fietsroutes, in woonwijken en bij drukke kruispunten. De directe feedback van de sensorkastjes met een ledlampje maakt de hoeveelheid fijnstof op deze plekken meteen heel inzichtelijk. Dit zorgt ervoor dat jongeren zich meer bewust worden van luchtvervuiling en zet hen aan om na te denken over manieren om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Fijnstofconcentraties gemeten met de Snuffelfiets

Ook stikstof wordt gemeten

Naast fijnstof meten scholieren ook stikstofdioxide (NO₂) in de lucht. Dit doen ze met speciaal daarvoor bestemde Palmes-buisjes . In oktober 2024 hingen scholieren meer dan 500 buisjes op. Ze blijven net als de NO₂-buisjesmetingen van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) een maand hangen en worden daarna geanalyseerd. De resultaten geven inzicht in maandgemiddelde stikstofdioxideconcentraties op lokaal niveau. Het KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) gebruikt deze gegevens om satellietmetingen van het TROPOMI-instrument beter te interpreteren. Zo levert het werk van de leerlingen ook een waardevolle bijdrage aan het luchtkwaliteitsonderzoek met satellieten.

Enthousiast geworden?

Scholieren meten luchtkwaliteit breidt uit! Gemeenten en provincies kunnen ook in het nieuwe schooljaar meedoen aan het project. Met in de praktijk getest lesmateriaal kunnen scholieren aan de slag.

Werk je bij een gemeente of provincie op het gebied van milieu, duurzaamheid, luchtkwaliteit, participatie en/of onderwijs en ben je geïnteresseerd? Kijk dan op GLOBE Nederland Of kijk de  webinar terug voor meer informatie. Als je voor 1 mei je slag slaat kunnen de scholen bij jou in de gemeente wellicht volgend schooljaar al meedoen.

Meer informatie