Het Samen Meten-dataportaal heeft ook voor Oud&Nieuw 2022/2023 weer laten zien wat het afsteken van vuurwerk betekende voor de fijnstof- en geluidmetingen. Rond de jaarwisseling kwamen er elke 5 tot 10 minuten nieuwe gegevens online, zodat je de vuurwerkpieken extra goed kon zien. Ook in de fijnstofuurwaarden was de piek goed te zien. De piek om middernacht was fors, maar ook weer snel verdwenen omdat er veel wind was. Onderstaande animatie brengt dat mooi in beeld.
Fijnstofsensordata vergeleken met officiële PM10 data
Fijnstofsensoren zijn vooral goed in het meten van PM2.5. Maar voor de vergelijking met officiële data kunnen we beter naar de PM10 kijken. Dat betekent dat we ons beperken tot de Nova Fitness SDS011- sensoren. Van deze sensoren zijn er veel, en ze kunnen ook PM10 meten. De Sensirion SPS30-sensoren laten we buiten beschouwing.
De officiële metingen zijn uurgemiddelden maar de sensoren leveren gegevens op kortere tijdschaal, variërend tussen enkele minuten en een kwartier. Alle resultaten die op Samen Meten zijn binnengekomen zijn per 5 minuten gemiddeld. Daardoor lopen deze grafieken steiler dan de grafieken van de officiële data.
Omdat de sensoren gekalibreerd moeten worden zijn de resultaten globaal geschaald aan die van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML). De resultaten staan in onderstaande figuur.
De figuur toont alle resultaten (ALL) maar ook apart die voor Amersfoort (AMF), Utrecht (UTR), de Rijnmond (RIJN), Arnhem (ARN), de provincies Zuid-Holland (PZH) en Noord-Holland (PNH), Amsterdam (ASD), Eindhoven (EIN), en de stad Groningen (GRN). De zwarte lang-gestreepte lijn is het gemiddelde van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit voor stedelijk gebied. De kort-gestreepte lijn is het gemiddelde van alle beschikbare metingen, dus ook met het landelijk gebied erbij.
Wat vooral opvalt is dat de PM10 concentraties in de verschillende gebieden globaal sterk op elkaar lijken. In alle gevallen zien we een sterke toename kort na middernacht en vervolgens een relatief snelle daling naar de niveaus van eerder op de avond. Alleen in Groningen blijven de concentraties over een langere periode wat hoger.
Fijnstof per kilometervak
Alle beschikbare sensormetingen op 1 januari 2023 tussen 00: 00 en 01:00 zijn ook gemiddeld per kilometervak. Dit geeft aan op welke plekken vuurwerk is gemeten en wat de uurgemiddelde waarden in elk kilometervak waren. Uiteraard is niet overal in Nederland gemeten. We laten alleen zien wat gemeten is. Fijnstofwaarden kunnen dus hoog geweest zijn, maar niet gemeten. Deze zijn niet te zien zijn op de kaart.
Door het gemiddelde te nemen per uur over een heel kilometervak verwacht je dat deze waarden (aanzienlijk) lager zijn dan de piekwaarden van individuele metingen. In enkele kilometervakken de kwamen gemiddelden voor die hoger waren dan 160 ug/m3. Deze zijn ook paars gekleurd. Er zijn geen eisen gesteld aan het minimum aantal sensoren en/of metingen per kilometervak. De waarden in de kaart zijn dus niet noodzakelijk representatief en in ieder geval zeer indicatief. Toch geven ze een interessant beeld.
Let op: De luchtmeetnetdata van 2022 en 2023 zijn nog niet officieel vastgesteld. Het zijn de meetwaarden zoals we die ook op luchtmeetnet publiceren. Bij latere analyses en inspectie van de data kan blijken dat er nog correcties moeten worden toegepast.
Geluidmetingen en vuurwerk
In de geluidmetingen was het vuurwerk ook goed terug te zien. De geluidmetingen in verschillende steden lijken op elkaar. De verschillen tussen stedelijk en landelijk gebied zijn goed te zien. De grafieken hieronder geven een voorbeeld van de geluidpiek door vuurwerk in Utrecht en Amsterdam. Er zijn nog maar weinig geluidmeters. De metingen zijn daarom niet representatief. Harde conclusies zijn er dan ook niet te trekken.
Toch kun je er wel een paar leuke dingen in zien. De rode lijnen geven aan dat de korte pieken soms tot boven de 100 dB uitkomen. De blauwe lijn is het gemiddelde geluidniveau. De oranje lijn geeft het minimum geluidniveau aan, dat is eigenlijk de geluidachtergrond. Die is misschien nog wel het interessantst, omdat deze lijn laat zien wanneer het geluid lang aanhoudt. De geluidpiek door vuurwerklawaai is daarin het duidelijkst terug te zien.
In Utrecht Centrum zie je in de oranje lijn, de geluidachtergrond, duidelijk een geluidpiek vlak na middernacht. Korte harde knallen kun je terug zien in de rode lijn, die beginnen al vroeg en lopen lang door.
Amsterdam Nieuw West is toch meer een buitenwijk, het is er eerder weer rustig dan in Utrecht Centrum. Rond 3:00-3:30 zijn er opeens weer wat harde knallen.
In het landelijk gebied is de vuurwerkpiek ook terug te zien, maar dan wat kleiner zoals hier voor Denekamp.
In Denekamp kun je ook goed zien aan de rode lijn dat er al vroeg in de avond een paar harde knallen zijn. Kort na middernacht wordt het snel minder. Aan de oranje lijn kun je zien dat de meeste mensen hun vuurwerk kort na middernacht hebben afgestoken.